Vesting Vlissingen – 1809/1814 Deel 1 –

Aanpassing gedaan door de Fransen aan de vesting van 1809 tot 1814

Vestingwerken

De Fransen waren al in 1807 begonnen met aanpassingen te maken aan de vestingwerken.

Zo is de stenen borstweringsmuur van de Westdijk, van bastion Leugenaar  tot aan de gevangentoren en van daaruit verder naar de zeedijk ( Bastion 1 – Westbeer – ) van een aarden wal voorzien.

De aarden wal steekt boven de stenen borstwering uit, hierdoor kon het geschut makkelijk over de muur heen vuren. Voor de verdedigers was de aarden wal ook veel veiliger. Men had door ondervinding geleerd dat wegspringend gesteente, door vijandelijke kogels die tegen de borstwering aankwamen, voor veel verwondingen zorgden.

Aan de westzijde, ter hoogte van de Middelburgse poort is er een ravelijn gebouwd met daarop een lunette. Dit ravelijn diende als bruggenhoofd.

A : Middelburgse poort
B : Ravelijn met een lunette

Een ravelijn is een voor een vestingfront gelegen buitenwerk, die zorgt voor dekking van de vestingwal en toegangspoort. Waarbij een lunet(te) een kleine verdedigingswerk is met een kleine wal. Ravelijnen zijn door de Fransen in de nog tot hun behorende vestingen toegepast in de periode 1812-1813.

Aan de andere zijde van de vesting, de oostelijk kant, is er een  ravelijn met een gedeeltelijke bedekte weg gebouwd (B) . Voor de brug bevond zich een wapenplaats (W) . Het ravelijn was te bereiken via de Rammekenspoort.

Een gedekte weg  is een doorlopende weg met een  iets verhoogde aarden wal, hierdoor kon men zich ‘ gedekt ‘ verplaatsten. Een wapenplaats is een verbreding van de gedekte weg; een verzamelplaats van infanterie of als opstelling van geschut.

Op de beiden zeedijken gelegen voor Bastion 1 en 8 zijn dijkposten opgeworpen.

Gedurende de periode voor 1809 zijn er door de Fransen hoogst waarschijnlijk geen gebouwen gebouwd om deze een militaire functie te geven. Wel zijn er gebouwen aangekocht om als huisvesting van militairen te dienen.

Grote veranderingen aan de vesting hebben plaatsgevonden na het vertrek van de Engelsen en de herinname van Vlissingen door de Fransen – December 1809 –

Het grondplan van de vesting, de hoofdwal is nagenoeg ongewijzigd gebleven. De verandering die hier heeft plaatsgevonden is de verwijdering van een bastion. Deze heeft gelegen tussen het toenmalige bastion  1 en 2.

De Middelburgse poort is afgebroken en in een bastion veranderd ( bastion 2 ). In de vestingwal is een gemetselde doorgang gemaakt en heeft als naam ‘ de Duinpoort’ gekregen.

Voor de vestingwal tussen bastion 1 en 2 is er een begin gemaakt met het maken van een onderwal. Deze is in 1852 afgebroken en geheel verdwenen.

Een onderwal is gelegen voor en onderlangs de vestingwal en was voorzien van een beschermende verhoging waarachter vandaan geweerschutters de voorgelegen gracht met vuur konden bestrijken.

Aan de zeezijde zijn alle stenen borstweringen vervangen door aarden borstweringen. Richting de westdijk zijn er op deze borstweringen traverse geplaatst.

Een borstwering is niet gelijk aan de stenen muur die , zoals in Vlissingen, dient als zeemuur. Een borstwering geeft dekking aan infanterie of aan geschut. Een borstwering kan opgebouwd worden uit hout, steen of zoals later gedaan uit aarde.
Op deze aarden borstwering werden dus traverse gebouwd. Dit is een loodrecht op de hoofdwal staande aarden wal ter dekking van zijwaarts komend vuur of scherfwerking.

De voorstehavenpoort is in een bastion veranderd ( Toen : Bastion 11 – Nu : Keizersbolwerk ) met daarin 13 bomvrije kazematten waarvan er eentje dient als garnizoensbakkerij.

De vesting is aan de landzijde  voorzien van een bedekte weg met inspringende wapenplaatsen en 3 lunetten (L) gelegen op het glacis.

Dit glacis is omgeven met een gracht die varieert in breedte tussen de 75 en 160 meter. In de gracht gelegen voor bastions 1 en 8 bevindt zich een met schietgaten voorziene holle beer. De diepte van de gracht varieert van 80 cm tot 3 meter, gemeten van het gemiddelde waterniveau tot aan de bodem van de gracht.

De holle beer bij bastion 8 geeft toegang tot de dijkpost waar ter bescherming een stenen toren is gebouwd. Deze toren was te bereiken via een galerij die liep vanaf het bastion tot aan de dijkpost.

Voor bastion 1 bevindt zich een soortgelijke galerij. Er is hier geen aanwezigheid van een stenen defensieve toren.

Een glacis is een flauw aflopend stuk terrein. Door de bouw van dit glacis is ook gelijktijdig de voorgracht ontstaan ; men heeft de aarde die nodig was voor de bouw weggegraven. Door de aanwezigheid van de bedekte weg, met wapenplaatsen is de vesting goed te verdedigen. Een vijand die het glacis heeft bereikt kan goed onder vuur genomen vanaf de bedekte weg, er is praktisch geen dekking aanwezig voor de vijand.

Door middel van twee sluizen, met verbinding tot de Kaaskaai en het Dok , kan bij iedere vloed de hoofdgracht vol met zeewater worden gezet. De voorgracht heeft verbinding met de voorgenoemde sluizen en een sluis gelegen bij bastion 8. Ook deze gracht kan op deze wijze gevuld worden met zeewater.

De voorstad ‘ Oud -Vlissingen ‘ is gedurende het bombardement van de Engelsen grotendeels verbrand. Door uitbreiding van de vestingwerken waaronder de bouw van het glacis en de brede voorgracht is het oudste deel van Vlissingen  afgebroken.

Bronvermelding :
Afbeeldingen afkomstig uit het Gemeentearchief Vlissingen en uit eigen beheer.
Tekst : Gemeentearchief Vlissingen bibliotheek 304 1981/253.  Handleiding verdedigingskunst 1839 en Cours Elementaire de Fortification 1875  ( Google Books )
Gerelateerde berichten
Verfijn zoekopdracht
Post Page
Franse Tijd Vesting Vlissingen Engelse bezetting 1809 Engelse Expeditie 1809
Sort by
Nieuwsbrief

Comments
All comments.
Comments

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

  1. Peter Stroo

    Blijft indrukwekkend wat je elke keer boven water weet te krijgen. Ik weet dat je goed bent met Photoshop, wellicht kun je eens wat van die oude plattegronden over de huidige stad leggen. Merk dat ik zelf af en toe wat moeite heb om afstanden en precieze ligging in te schatten.

    Mocht je nog tijd overhebben, dat spreekt voor zich. 😉

    1. Edwin Tilroe

      Binnenkort komt er een vorm van samenvatting : vesting Vlissingen in vogelvlucht.
      Daar plaats ik de verschillende onderdelen van de vesting op de kaart van 2014/2015.
      Vanaf 1807 tot aan de ontmanteling van de vesting tegen het eind van de 19e eeuw is de vesting weinig veranderd. Er komt wat bij, er wordt wat gesloopt maar veel is dat ook niet.
      Binnenkort staat het online.

    2. Edwin Tilroe

      Het staat online : Vesting Vlissingen in vogelvlucht