Vlissingen werd een hel op aarde en wij hadden ‘m gecreëerd.

Vlissingen werd een hel op aarde en wij hadden ‘m gecreëerd

Wie zou het geloven als ik vertel dat mijn militaire carrière is begonnen door plankenkoorts ?

Bepaalde zaken lopen in het leven niet altijd zoals je het graag ziet gebeuren. Mijn moeder had mij graag een man van het geloof zien worden, terwijl mijn vader een schrijver in mijn zag. En ik ? Ik had andere plannen.

Door vroegtijdig met school te stoppen kon mijn droom waargemaakt worden. Een plek op het toneel innemen en een groots acteur worden. Dat zou het gaan worden. De manager van het grootste theater in Edinburgh had het volste vertrouwen in mij. Het zou gaan lukken.

Een complete flop werd het. Eenmaal op het podium verliet mijn zelfvertrouwen mij nog sneller dan een kogel uit een loop van een pistool. Ik begon te stotteren en het koude zweet liep over mijn rug. Het publiek startte een boegeroep.

Stilletjes maar in een staat van lichte paniek verliet ik het theater. De hele nacht dwaalde deze mislukte acteur door de straten van Endinburgh. In de vroege ochtend, alsof het zo moest zijn, kwam ik een groep rekruten tegen die op het punt stonden in te schepen. Waar naar toe geen idee, maar ongetwijfeld het avontuur tegemoet.

En hier begon mijn militaire carrière. Zonder het goed te overdenken bood ik aan mee te gaan aan boord. Samen met 17 andere jongens en vertrokken wij naar de Isle of Wight.

Goed beschouwd heeft mijn vader toch nog een beetje gelijk gekregen. Na mijn eervolle ontslag uit militaire dienst heb ik in 1818 mijn verhalen aan het papier toevertrouwd. Alles zat nog vers in het geheugen en mijn pen vloog over het papier. Dat was dan toch de schrijver in mij.

Laat ik duidelijk zijn. Ik ging niet mee als schrijver of als matroos maar als soldaat. En soldaten vechten. Dat is wat ik heb gedaan in naam van Engeland. Acht jaar lang ben ik meegereisd over zee en over land.

Ik was erbij in augustus 1809. De aanval op Vlissingen heb ik zien gebeuren. Met mijn neus stond ik er bovenop. Er is gevochten op leven en dood, wapenbroeders raakte gewond of vonden de dood. Levens veranderde voor altijd binnen een paar minuten. Vlissingen werd een hel op aarde en wij hadden ‘m gecreëerd.

Ik ga u mijn verhaal vertellen over de aanval op Vlissingen en hoe het bijna mijn dood werd.

Oja, helemaal vergeten mijzelf voor te stellen. Mijn naam is Thomas, 19 jaar oud en ik ben soldaat in het 71ste regiment infanterie.

Ons regiment vertrok op 28 juli 1809 vanuit het zuidoosten van Engeland richting het vasteland. De overtocht verliep voorspoedig en binnen 30 uur zetten wij voet op Walcherse bodem. Samen met de jongens van het 68ste en 85ste regiment gingen wij als eerste aan land. Zelf had ik wel verwacht enige tegenstand te mogen verwachten maar deze bleef uit.

We trokken op richting Vlissingen. Met de vestingwallen in zicht kreeg ik samen met andere de taak om loopgraven aan te leggen. Hier kwamen dan ook de batterij te staan die Vlissingen onder vuur zouden gaan nemen.

Het werd nog even spannend op de avond van de 7e augustus. De avond begon zo rustig totdat de Fransen een uitval deden naar onze positie. Ze maakte weinig kans en al snel werden zij gedwongen zich terug te trekken. Er vielen heel wat slachtoffers die avond.

Niet alleen ik, maar ook vele binnen mijn regiment voelde een soort van medelijden met deze mannen. Vele waren in zo’n beschonken toestand dat zij niet eens bij machte waren om zich te verdedigen. Met hun dronken koppen waren ze nog geeneens instaat om te vluchten. In feite was het zo dat de achtervolging door ons werd gestaakt. We konden het niet over ons hart verkrijgen deze arme stakkers te moeten doden. Het was zelfs zo erg dat een aantal soldaten zo ladderzat waren dat ze helemaal niet om genade smeekte terwijl ze de dood in de ogen keken.

Lang hebben wij niet gebruik gemaakt van de loopgraven. In de avond van de 10de augustus brak er een enorme onweersbui los boven ons. Er viel zo veel regen dat wij bij wijze van spreken uit de loopgraven wegspoelde. En alsof dat nog niet genoeg was zette de Fransen ook nog de sluizen open, en braken de dijken door. Nog meer water stroomde ons tegemoet.

Dertien augustus is een dag die niet snel door mij vergeten zal worden. Zo goed als mogelijk zal ik dan ook proberen te beschrijven wat zo’n indruk op mij heeft achtergelaten. Als soldaat was ik wel wat gewend, maar dit.

Dus op de 13de augustus opende onze kanonnen het vuur op Vlissingen. Vanaf de zeekant schoten de schepen op de vesting en hetzelfde deden wij vanaf de landzijde. Bommen en raketten daalde neer op de stad. Vanaf de landzijde schoten wij met round-shot kanonskogels.

Hoe leg ik dat het beste uit. Een round-shot kanonskogel is zoals de naam al aangeeft rond van vorm. Mocht u als lezer nu denken wat daar zo speciaal aan is dan zal dat zo duidelijk worden. Dit soort munitie heeft als eigenschap dat het niet uiteenvalt als het doel wordt geraakt. Deed dit het maar. In plaats daarvan gaat het projectiel stuiterend verder en zal iedere keer als het grond raakt alles in zijn pad vernietigen. Het is zelfs zo krachtig dat het dwars door 40 man heen kan gaan. Op het moment dat het projectiel veel van zijn snelheid heeft verloren kan het nog personen omver duwen met verschrikkelijke verwondingen tot gevolg.

Terwijl ik dit schrijf voelde ik volgens mij een koude rilling.

Ik was overdonderd en verbijsterd door het lawaai , het ontploffen van de raketten en het ineenstorten van schoorstenen. Dit samen met het geluid wat onze artillerie produceerde.

De rook afkomstig van de brandende huizen vermengde zich met de kruitdampen van ons geschut. Het constante geblaf van de honden, het met angst gevulde gekrijs van de inwoners en de jammerklanken vanuit de vesting spookt nog steeds door mijn hoofd. Herinneringen gevuld met afschuw.

Vanuit onze positie zagen wij dat de vijand Oud-Vlissingen in brand had gestoken. Dikke rookwolken vermengde zich met de rook afkomstig van de brandende woningen binnen de vestingmuren.

Zover het oog reikte was alleen vuur zichtbaar. Het spoor van de neerkomende kanonskogels, het traject van rook veroorzaakt door de raketten die op de stad neerdaalde. Dit alles gaf mij zo’n ongemakkelijk gevoel dat ik mijn blik moest afwenden van het tafereel. Tegelijkertijd voelde ik een huivering door mijn lichaam trekken.

Diezelfde nacht marcheerde mijn regiment richting de vestingwallen. Langs de duinen trokken wij verder en aangekomen bij de kapotte dijk wachtte wij op het moment van eb. Tegen middernacht was het zover en voerde wij een aanval uit op de voorste werken van de vijand.

Wij passeerde in alle stilte de doorgestoken dijk, en naderde behoedzaam de voorste wachtpost. Kolonel Pack deed een stap naar voren en tot mijn verbazing hakte hij met een ferme slag van zijn zwaard het hoofd van de ongelukkige wachter af.

Tijdens een man tot man gevecht verloor ik mijn evenwicht en mijn tegenstander maakte daar gebruik van. Hij zag kans mijn geweer weg te nemen en tegelijkertijd hief hij zijn sabel. Net op het moment dat hij mij wilde doden stortte hij ter aarde. Tegelijkertijd viel er nog iemand bovenop ons.

Het was mijn goede vriend Donald. Op de juiste plek en het juiste moment was mijn trouwe bondgenoot daar. Hij had mijn aanvaller gedood met een steek van zijn bajonet.

Tijd om hem te bedanken was er niet. Om ons heen was er een heftige strijd gaande. De vijand naam ons behoorlijk onder vuur en wij moesten ons terugtrekken. Die nacht verloren wij veel mannen, raakte er veel gewond en evenveel werden als vermist opgegeven. Daarnaast waren er zo’n veertig vijandige soldaten krijgsgevangenen gemaakt.

De volgende ochtend kregen we te horen dat Vlissingen was gecapituleerd en vrij snel daarna trokken wij de stad binnen. Geen enkel huis was ontsnapt aan de verwoesting door onze artillerie. Wij waren getuigen van een tafereel vol vernieling en doden.

Evacuatie zieke soldaten uit Vlissingen

De vermoeidheid samen met het natte weer begon mij parten te spelen. Ik voelde mij niet lekker, zelfs tegen het zieke aan. Toch melde ik mij niet ziek in de hoop dat het niet erger zou worden.

De volgende avond had ik wachtdienst en ondanks dat de avond helder en koel was trok er een soort van mist over het land. Hierdoor voelde ik mij nog zieker worden en mijn twee uur durende dienst leek eeuwig te duren die nacht. De ochtend daarop kon ik niet meer op mijn benen staan. Volgens de dokter had de Zeeuwse koorts mij te pakken. Daarbij had ik het geluk dat ik deze koorts zou overleven, honderden anderen waren niet zo gelukkig.

Met zware koorts en doodziek werd ik samen met vele anderen terug naar Engeland vervoerd. Acht weken lang heb ik in het ziekenhuis gelegen voordat ik eindelijk weer een beetje herstelde.

In september 1810 hervatte ik weer mijn militaire loopbaan. Ditmaal ging ik naar Portugal.

Bron :
Journal of a soldier of the seventy-first regiment : Highland Light Infantry, from 1806 to 1815  — Author: Pococke, Thomas. Publisher: Printed by Balfour and Clarke for .& C. Tait,Afbeelding onderaan pagina : Henri Felix Emmanuel Philippoteaux
Round-shot : https://en.wikipedia.org/wiki/Round_shot

Gerelateerde berichten
Verfijn zoekopdracht
Post Page
Algemeen Franse Tijd Engelse bezetting 1809 Engelse Expeditie 1809 Vesting Vlissingen
Sort by
Comments
All comments.
Comments

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

  1. Bas Hoogesteger

    Met veel interesse gelezen.

    1. Edwin Tilroe

      Dank je wel. Leuk om the horen.

  2. Jaap Rus

    Ja, vroeger was het veel meer dan nu een gevecht van man tot man. Spannend verhaal.

  3. miracles65

    Een oorlog in die tijd was allesverwoestend. Mooi verhaal.

  4. Bernard Meijlink

    Goed en indrukwekkend verhaal. wat moet het toch een nachtmerrie zijn geweest!
    (klopt het dat de goede Thomas in alle consternatie een dag beschietingen mist, namelijk de 14e augustus?)

    1. Edwin Tilroe

      Ik heb het vermoeden dat hij geen getuige geweest is van de beschietingen op de 14e en het daarom ook niet beschrijft. Hij maakt in het verhaal toch enorme sprongen wat betreft de tijd. Hij heeft alles op papier gezet in 1818 en misschien kon hij het zich ook niet meer herinneren. Zelf heeft hij zijn verhaal ook nooit gepubliceerd gezien. Hij heeft het opgestuurd naar een vriend om het eventueel uit te laten geven. Zelf is hij vertrokken naar Zuid-Amerika, en is volgens mij niet meer teruggekeerd naar Engeland.

      1. Bernard Meijlink

        dank voor je antwoord, Edwin. Het zal ongetwijfeld een zeer traumatische ervaring voor de negentienjarige zijn geweest. Zijn getuigenis blijft natuurlijk goud waard.

  5. Radboud Mensonides

    Ter aanvulling: Het uiteindelijke doel van de Engelsen, de verovering van Antwerpen, mislukte jammerlijk door de zgn. Zeeuwse koortsen (waarschijnlijk een combinatie van malaria , tyfus en dysenterie). Maar liefs 18.000 man, 40 % van de manschappen, werd ziek en ca 6000 man sterven eraan. Het ernstig verzwakte Engelse leger trok zich op 23 december terug en kwam de stad en het fort Rammekens weer in Franse handen. Op de afbeelding is de terugtrekking van de (zieken) Engelsen te zien.

    1. Edwin Tilroe

      De Zeeuwse koorts heeft een rol gespeeld in het verhaal. Maar is niet de hoofdoorzaak . De verovering van Antwerpen en de vernietiging van de Franse vloot was al snel gedoemd te mislukken. De Engelsen hadden het beste Vlissingen links kunnen laten liggen en direct door te stoten richting Antwerpen. Er is te veel tijd verloren op Walcheren.

      1. radboud

        Ik heb mijn aanvullende opmerking gemaakt omdat je bij de afbeelding van de terugtrekking van de zieke Engelse soldaten geen toelichting hebt gegeven.

        1. Edwin Tilroe

          Klopt. Dank je wel voor je aanvullende opmerking.

  6. Peter Andeweg

    Een interessant verhaal door de ogen gezien van de gewone soldaat, bedankt Edwin

  7. Carel Beenhouwer

    Weer een knap stukje research Edwin!

Nieuwsbrief